Inleiding
Het medewerkersonderzoek zit erop. En dan volgt het lastigste deel: het medewerkersonderzoek bespreken zonder oordeel.
Alleen … wat bedoeld was als luisteren, verandert ongemerkt in reageren.
Niet alleen leidinggevenden, maar ook HR-adviseurs, projectleiders en soms zelfs collega’s voelen de neiging om iets recht te zetten.
Ze reageren omdat ze zich herkennen in wat gezegd wordt, of juist niet. Omdat ze willen uitleggen hoe het bedoeld was, of laten zien dat er wél iets gebeurt.
Die betrokkenheid is oprecht, maar het gevolg is dat het gesprek zich verplaatst: van begrijpen wat iemand bedoelt, naar herstellen van het eigen beeld.
Herkenbaar patroon?
- Je wilt laten zien dat je het begrijpt.
- Je probeert te nuanceren.
- Je reageert op wat gezegd wordt.
- En onbedoeld verdwijnt de ruimte om echt te horen wat iemand bedoelt.
De reflex om te willen duiden
Zodra iets kritisch klinkt, ontstaat de neiging om te verklaren. Er volgen zinnen als:
- “Dat komt door de drukte.”
- “Je hebt daar ook twee bloedgroepen.”
- “Dat komt door de ‘oude garde.”
Het is een bijna automatische reflex, maar stopt het echte gesprek. Wat bedoeld was om te luisteren verandert heel snel in reageren.
Wat medewerkers ervaren als je het meteen 'invult'
Voor de leidinggevende voelt het als verduidelijking.
Voor de medewerker klinkt het als tegenspraak.
Wat mensen horen:
- “Je ziet het verkeerd.”
- “Jouw ervaring klopt niet.”
- “Wij weten beter wat er speelt.”
Het effect:
- Gesprekken worden oppervlakkig.
- Medewerkers trekken zich terug.
- De kans op echte inzichten en betekenissen wordt opeens heel erg klein.
Waarom gebeurt dit?
- Je wilt misschien laten zien dat je betrokken bent.
- Je wilt recht doen aan de cijfers.
- Je wilt de organisatie beschermen tegen een negatief beeld.
Maar reageren bevestigt precies datgene wat mensen vaak al voelen:
er wordt niet écht geluisterd.
1. Begin met nieuwsgierigheid
- “Wat valt jullie op?”
- “Wat herkennen jullie hierin?”
- “Wat zou dit kunnen betekenen?”
2. Laat stiltes maar even bestaan
- Niet alles hoeft direct beantwoord.
- Stilte is geen ongeïnteresseerdheid, maar ruimte om te benutten.
3. Vertraag het gesprek
- Stel één vraag tegelijk.
- Vat samen in plaats van te reageren.
- Luister actief (stel vragen) om alles beter te begrijpen, om niet te gaan verklaren.
Van reageren naar begrijpen
De echte waarde van het gesprek ligt niet in wat jij zegt,
maar in wat anderen durven zeggen.
Luisteren zonder oordeel betekent:
- Niet corrigeren wat er gezegd wordt.
- Wel onderzoeken wat er bedoeld wordt.
Als mensen zich gehoord voelen, ontstaat beweging.
Niet omdat jij iets oplost, maar omdat zij iets kunnen zeggen.
Afsluitende gedachte
Het gesprek na het medewerkersonderzoek is geen verantwoording.
- Het is een oefening in luisteren.
- Als je minder oordeelt, hoor je meer.
Om de resultaten goed te begrijpen is er geen extra onderzoek of pulse survey nodig.
- Een goed gesprek wel.
- Wil je met ons verkennen hoe je dat gesprek zonder oordeel kunt voeren? Plan dan een vrijblijvend gesprek.