Stop met kijken naar individuen en begin bij je cultuur
Eigenaarschap is een veelbesproken thema in organisaties. Veel leidinggevenden vragen zich af hoe je eigenaarschap kunt versterken in een organisatie en hoe medewerkers meer verantwoordelijkheid kunnen nemen.
Vaak ligt de focus daarbij op het individu. Alsof eigenaarschap een persoonlijke eigenschap is die iemand heeft of niet heeft. In werkelijkheid ontstaat eigenaarschap in een cultuur die het mogelijk maakt.
In dit artikel bespreken we hoe eigenaarschap kan ontstaan en wat je als organisatie kunt doen om het te versterken.
Waarom eigenaarschap geen persoonlijke eigenschap is
Veel organisaties proberen eigenaarschap te stimuleren door het in ontwikkelgesprekken of plannen te benoemen. Er wordt gevraagd aan medewerkers om meer verantwoordelijkheid te nemen.
De vraag is of medewerkers daar de ruimte, het vertrouwen en de kaders voor krijgen. Eigenaarschap is geen individuele keuze. Het is het gevolg van hoe een organisatie haar cultuur inricht.
Hoe een cultuur eigenaarschap mogelijk maakt
Hieronder staan vijf bouwstenen van een cultuur die eigenaarschap mogelijk maakt. Deze bouwstenen ontstaan in samenwerking, communicatie en afspraken tussen mensen.
1. Ruimte: eigenaarschap vraagt om speelruimte
Medewerkers nemen verantwoordelijkheid als zij in hun werk keuzes mogen maken. Ruimte betekent dat zij hun werk mogen inrichten op een manier die voor hen logisch is en dat zij ideeën kunnen uitvoeren zonder onnodige barrières.
Een teken dat ruimte ontbreekt is dat medewerkers wachten op instructies of afhaken zodra iets buiten de standaard valt. Ruimte ontstaat door micromanagement los te laten, eigen afwegingen mogelijk te maken en experiment te stimuleren.
2. Vertrouwen: eigenaarschap bloeit met steun
Eigenaarschap groeit als medewerkers ervaren dat hun keuzes worden gesteund. Dat gaat niet enkel om mooie woorden, maar om steun van leidinggevenden en collega’s in de praktijk.
Een teken dat vertrouwen ontbreekt is dat medewerkers bij elk besluit toestemming vragen of initiatief vermijden. Vertrouwen wordt zichtbaar door leidinggevenden die echt vertrouwen geven en collega’s die elkaar versterken.
3. Duidelijkheid: eigenaarschap heeft kaders nodig
Eigenaarschap is geen grenzeloze vrijheid. Medewerkers nemen verantwoordelijkheid als zij weten wat van hen verwacht wordt en waar hun invloed begint en eindigt. Onduidelijke rollen zorgen ervoor dat verantwoordelijkheid verdwijnt.
Een teken dat duidelijkheid ontbreekt is dat zaken blijven liggen omdat iedereen denkt dat een ander het oppakt. Duidelijkheid ontstaat door rollen expliciet te maken en verwachtingen helder te formuleren.
4. Veiligheid: eigenaarschap vraagt om durf
Medewerkers nemen initiatief als zij weten dat fouten geen afstraffing opleveren maar een kans zijn om te leren. In een veilige cultuur durven zij nieuwe dingen uit te proberen, ook als succes niet zeker is.
Een teken dat veiligheid ontbreekt is dat er alleen veilige ideeën worden ingebracht of initiatief uitblijft in lastige situaties. Veiligheid ontstaat in een leercultuur waarin fouten besproken mogen worden.
5. Onderlinge afstemming: eigenaarschap is een gezamenlijk spel
Eigenaarschap is nooit een soloactie. Het hangt samen met hoe mensen samen verantwoordelijkheid dragen, afspraken maken en omgaan met afhankelijkheden. Zonder afstemming ontstaat het bekende doorschuifgedrag waarbij iemand anders het moet doen.
Een teken dat afstemming ontbreekt is dat onduidelijk blijft wie iets oppakt of dat teams op elkaar wachten. Afstemming ontstaat door expliciet afspraken te maken en samen te zoeken naar oplossingen.
Hoe kun je als organisatie eigenaarschap versterken
Eigenaarschap versterk je niet door medewerkers te vragen om meer eigenaarschap te tonen. Je versterkt het door cultuur en interactiepatronen onder de loep te nemen.
Eigenaarschap ontstaat daar waar mensen de ruimte krijgen om te kiezen en te handelen. Vertrouwen is voelbaar in de dagelijkse samenwerking. Kaders en rollen zijn duidelijk en geven richting. Fouten worden gezien als kansen om te leren en te groeien. En afstemming gebeurt vanzelfsprekend, omdat men elkaar daarin opzoekt.
De vraag is niet hoe medewerkers meer eigenaarschap tonen. De vraag is wat je als organisatie doet om eigenaarschap mogelijk te maken.
Eigenaarschap is geen eigenschap van het individu. Het is het resultaat van de cultuur die je samen maakt. Eigenaarschap versterken betekent werken aan hoe je samenwerkt, kaders schept, vertrouwen geeft en afstemt. Eigenaarschap is een keuze van de organisatie. Een keuze die je elke dag opnieuw kunt maken.